Fietsje kopen?
Mits slim ingekocht is een tweedehands fiets voordeliger dan een nieuwe. Hier een paar tips waar op te letten.

m.s.gerritsen (c) 2009-2023



Begin met het vaststellen wat voor soort fiets je zoekt en wat het budget is.  Geef niet al je geld uit aan de fiets, maar hou ook rekening met de aanschaf van kleding, pedalen en het vervangen van versleten onderdelen.

De verkeerde maat is een kwelling, neem dus bij je zoektocht altijd een rolmaat mee. Meet niet alleen de hoogte maar ook de lengte van het frame. Je kunt een iets te kleine fiets wel een beetje oprekken met een andere stuurvoorbouw en een langere zadelpen, maar te hoog of te lang wordt nooit wat. Bij de betere fietsenmaker kun je je (tegen betaling) laten opmeten voor een gecomputeriseerd/objectief maatadvies. Op beurzen kan dit zelfs vaak gratis. Heb je een soortgelijke fiets waar je tevreden mee bent dan kun je daar de maten van de zit van overnemen. Als eerste indicatie: met het zadel op 'normale' hoogte moet je met gestrekt been je hak op het pedaal kunnen zetten.

Zadels zijn zeer persoonlijk. Grote kans dat een ander zadel beter zit (gelzadels lopen vaak leeg, en een leren zadel hoeft het voor jou ook niet te zijn). Zo vind ik de klassieke erg ronde racezadels van 20-30 jaar terug vergeleken met een modern 'plankje van pakweg  €10 euro maar martelwerktuigen! Bij een diepere zit hoort een smaller zadel, en hoe langer je fietst hoe harder het zadel moet zijn.

Wat voor fiets zoek je (niet)

Een fiets heeft onderhoud nodig, zorg dus dat dat nu of in de toekomst geen problemen op gaat leveren. Je moet dus aan onderdelen kunnen blijven komen, en hoe makkelijk dat is is heel variabel.

Racefiets.
De titel racefiets wordt gebruikt/misbruikt voor ongeveer alles met een krom stuur. Dus varierend van bikeboom prullaria uit midden 70-er jaren tot electronisch schakelend carbon vernuft.  Je hebt grofweg:

Mountainbikes
Mountainbikes volgen ruwweg hetzelfde pad als racefietsen. Ze begonnen simpel met een stalen frame, het frame werd aluminium en er kwamen meer versnellingen, vering deed zijn intrede en we kregen schijfremmmen en de trend naar grotere velgen, meer carbon en minder voorderailleur. Ruwweg heb je dan:

Vakantiefietsen
Vakantiefietsen zijn altijd een niche markt geweest, niet echt belangrijk voor de internationale handel en industrie, ook al omdat de voorkeuren vaak regionaal bepaald werden. Dus was het vaak een markt van kleine lokale spelers met een eigen schare fans. Voor NL zou ik de indeling maken:

Techniek

Een fiets slijt en kan stuk. Voor je je geld uitgeeft moet je de handelswaar dus goed inspecteren. Sommige onderdelen wil je misschien toch al vervangen (bv ander zadel, banden, andere tandwielen voor aangepast verzet, pedalen) maar de basis moet toch in orde zijn.
Bekijk het frame op beschadigingen zoals deuken, gebladderde verf, een kromme voorvork of scheuren in de verbindingen. Als de fiets niet met losse handen rechtuit wil is er iets krom of zijn de wielen niet goed. Een flauwe deuk in de bovenbuis is meestal ongevaarlijk, maar meer is een goede reden om deskundig advies in te winnen of verder te zoeken.

staan laten
staan laten: rimpels en onderkin net achter de voorvork


Zeker op een fiets zonder spatborden heeft het balhoofdstel flink te lijden van door het voorwiel opgeworpen water en vuil. Controleer of het lager netjes draait zonder dode punten en niet rammelt. Balhoofdstellen met een cartridge zijn vrij eenvoudig te reviseren, voor balhoofdstellen met losse kogels is speciaal inpersgereedschap noodzakelijk. In modene fietsen met een geintegreerd balhoofd (en geen spatbord)  kan het lager al na drie maanden total loss zijn, klassieke balhoofdstellen gaan langer mee.

Wielen moeten recht zijn, geen speling hebben op de lagers en de velgen moeten nog niet hol zijn versleten. Til de fiets van voren op, geef het voorwiel een goede slinger en druk je oor tegen de stuurpen. Als het goed is hoor je het lager dof spinnen, bij een versleten lager hoor je veel gekraak en geschuur en voel je de trilling door de hele fiets heen. Bij velgremmen moeten de flanken van de velg vlak zijn, kriig je tussen duim en wijsvinger het gevoel dat de flanken hol zijn en wijd uitlopen, dan is de velg aan vervanging toe. Een opgelapt achterwiel met verschillende spaken (kijk naar de dikte en het in de kop geperste logo) is het ook niet. Velgen kunnen scheuren rond de spaakgaten, wees hier ook op attent.

Een versleten band is duidelijk, maar banden kunnen ook verouderen. Rubber kan aangetast worden door droogtescheuren (onder invloed van ozon), en het kan met de tijd knetterhard worden. Dat laatste is nog geen probleem met droog weer, maar spekglad in de regen!

De slijtende delen in de aandrijflijn zijn de ketting met de tandwielen en de derailleurs. Als de ketting erg versleten is (24 schakels zijn dan beduidend langer dan 308mm) is de kans groot dat de achtertandwielen ook aan vervanging toe zijn. De voortandwielen zijn groter en minder belast en overleven meerdere cassettes. Bij de betere crankstellen zijn de bladen uitwisselbaar en leverbaar. Oude Shimano STX/Alivio valt in de categorie uitwisselbaar maar niet te krijgen, bij hele goedkope crankstellen zitten de bladen zelfs vastgeklonken. De trapas mag geen speling vertonen (te voelen door de cranks naar het frame te duwen), vind je wel speling dan moet de cartridge of de lagercups uitgewisseld worden. Bij moderne trapassen met externe lagers kan ook het dure crankstel zelf al total-loss zijn, als er lang mee doorgefietst is!

Derailleurs krijgen na veel gebruik last van speling op de scharnieren, bij weinig gebruik kunnen ze ook vastroesten. Speling is vernieuwen, vastzittende draaipunten kun je soms met demontage en smering nog verhelpen. Stond de voorderailleur slecht afgesteld zodat de ketting aanloopt, dan kan de kooi ook doorslijten. Op klein bier zoals de derailleurwieltjes en stelschroeven na zitten er geen vervangbare onderdelen in derailleurs. Derailleurs in indexsystemen zijn merkgebonden, een Shimano moet je dus altijd weer vervangen door een compatible(!) Shimanoderailleur, of door een derailleur die gegarandeerd met Shimano compatibel is.

Met nieuwe blokken en kabels doen de remmen het ook weer goed. Eventueel kun je cantilevers vervangen door V-brakes, maar daar horen meestal ook nieuwe remgrepen bij. Veel beter zal de fiets niet remmen, maar het onderhoud is vaak wel simpeler. Maar pas hiermee op als de fiets een racestuur heeft.Schijfremmen moeten het gewoon doen, zeker bij modieuze (race)fietsen, kabels door het frame en hydrauliek kan reparatie flink uit de klauwen lopen.

Bidonhouders controleer je op scheuren. Is het stuur krom dan moet je het beslist vervangen, evenals wanneer je diepe krassen vindt rond de klemming in de voorbouw. Aluminium zadelpennen en stuurpennen kunnen vreselijk vastroesten als die niet jaarlijks opnieuw ingevet worden. Controleer voor de koop of ze nog schuiven als je de klembout losdraait.

Upgraden?

Aan een klassiek stalen raceframe van pakweg 35 jaar oud kun je nog veel plezier beleven. Een frame wat toen echt goed was (dus volledig Columbus SL, Reynolds 531 of 753) is nu ook niet slecht. Aluminium frames uit die periode zijn relatief slap, en de kans bestaat dat de lijm loslaat. De meeste stalen frames (753 misschien niet) kun je -laten- uitbuigen zodat er een moderne 130mm brede naaf inpast. Je rijdt dan niet op zomaar een oude fiets maar op Oldskool [tm] en dat is natuurlijk een bewuste keuze <insert levensbeschouwing/tattoos/petjes/etc naar keuze> Wil je STI cq Ergopower monteren, dan kun je de commandeurs op de onderbuis vervangen door kabelstoppers. Bij nieuwe sets zitten deze adapters er nog steeds standaard bij, en je fietsenmaker heeft er vast een boel overgehouden.
De levensduur van aluminium frames is sterk afhankelijk van het ontwerp en het gebruik.

Er is geen technische reden om een klassiek balhoofdstel te vervangen door een Ahead, tenzij je met alle geweld een carbonvork moet hebben met carbon binnenbalhoofdbuis. De kosten van de vork, balhoofdstel en stuurvoorbouw zijn een stevig argument tegen.

Bij oude racefietsen (pakweg '75 en ouder)  moet je bij het vervangen van de remmen opletten op de inbouwhoogte van de rem. Huidige remmen gaan uit van een maat van maximaal 49mm voor een 25-28mm band, op klassieke raceframes met 57 mm inbouwmaat kon je dan ook nog een spatbord monteren. Heb je een nog oudere koersfiets of een semiracefiets met middenoptrekremmen dan zijn de remmen vast nog hoger. Cantileverremmen en V-brakes gebruiken dezelfde nokken, de aparte kabelsteunen van de canti heb je bij V's niet meer nodig. Heb je een oude mountainbike met een U-brake (=lompe middenoptrekrem) dan zit je daar aan vast, tenzij je nieuwe nokken op het frame laat solderen, of er in slaagt het eerdere type Magurarem (HS33) op de kop te monteren.

UG tandwielen voor de eerste versies 6,7 en 8v cassettenaven van Shimano (~ < '90) zijn alleen nog als NOS leverbaar. Als Ebay niks oplevert kun je moderne HG kransjes gebruiken waar je de ene te brede tand van de passing smal hebt gevijld zodat je ze toch op de naaf kunt schuiven. De kleinste sluitkrans met draad is meestal nog niet versleten, want die blijf je nodig hebben.

Bij het courantere spul moet je ook rekening houden met een aantal zaken. Beperken we ons tot Shimano, de 8sp naven kun je ook uitrusten met 9 ,10v en 11v mtb cassettes. Wil je een derailleur vervangen dan is bijna alle 8v en 9 v en 10v weg door elkaar te gebruiken, maar vanaf 11v weg en 10 & 11sp mtb is het weer anders. En er zijn nog een paar uitzonderingen. Wil je meer versnellingen dan is een andere cassette niet voldoende, je hebt ook meer klikken in de shifter en een andere ketting nodig. De voorderailleur hoeft de smallere ketting ook niet goed te verteren, dat is een kwestie van proberen.

Wil je de fiets met dragers oid uitrusten dan zoek je bvk een fiets uit waar de bevestigingsoogjes al aanzitten.

Wil je het stuur van een fiets met Ahead balhoofdstel hoger zetten, dan moet je meestal een nieuwe stuur(pen) kopen


Aankoopkeuring

staan laten!
Opgereden

kromme vork
Boem is ho


Lees ook:

oops
kettingslijtage
fixie bouwen (over fixie's en oude racefietsen)