Het SON
SL systeem.
2025 m.s.gerritsen
Bij Son naafdynamo’s staat SL voor “ Steckerloss” oftewel
een manier om zonder lastige stekkertjes het dynamo voorwiel in en
uit de vork te kunnen halen. De twee electrische verbindingen
worden nu tot stand gebracht via de as in de padden, en met aan
een kant een geisoleerde ring rond de dynamo-as die tegen een van
de rest van de fiets geisoleerde contactplaat in de pad steunt. De
contactplaat is via een draad door het -rechter- vorkbeen
uiteindelijk verbonden met de koplamp, en in het simpelste
(eendraads) geval loopt de retourstroom weer terug door de
lampvoet, de lampbeugel en de voorvork.
Montage
De SON sl dynamo is een speciale uitvoering van de normale dynamo
met stekkers. Het is niet mogelijk een dynamo om te bouwen naar Sl
of weer terug naar stekkers. Om de contactplaat aan te kunnen
brengen moet de vork voorzien zijn van de uitsparingen voor de
contactplaat en isolator. Soms is een vork achteraf nog te
modificeren, maar af fabriek (o.a. Son levert losse padden)
is natuurlijk handiger.
Wielbouwen.
Zet je een SL dynamo in een wielrichter dan zal vaak de dynamo
kortgesloten worden met extra weerstand tot gevolg. Tijdelijk wat
tape om de contactring lost dit op.
De installatie.
Begin met te bepalen waar de koplamp moet komen. Zet je die
vast op de vorkkroon van een metalen vork dan hoef je eigenlijk
maar een draad aan te sluiten, maar als de retourverbinding
van lampvoet naar vork onzeker is (carbon stuur, kunststof
lampbeugel etc) dan kun je maar beter direct ook een
massaverbinding inplannen. Want je moet de draad van de
koplamp aan de draad van de contactplaat monteren, die
verbinding weer netjes wegmoffelen door het teveel in vorkbuis of
binnenbalhoofdbuis te proppen, voldoende draadlengte
overhouden voor een massaverbinding (bv met een ringoog naar de
spatbordbout) en als er ook nog een USB lader in de
balhoofdbuis woont heb je nog twee draden om aan te sluiten en te
isoleren. Om de draden te verbinden kun je naar keuze
solderen of stekkers (mannetje-vrouwtje) aan de draden
krimpen. Bij een eendraads installatie kun je ev de
koplampdraad door de vork rijgen en onder bij de pad aan de
contactplaat solderen en dan weer terugtrekken, maar als je ook
een massadraad moet bevestigen is alle verbindingen bij de
binnenbalhoofdbuis maken het meest practisch.
Contactplaat
Contactplaten en isolator zijn er in versies voor 12mm, 15mm
steekas en voor conventionele 9mm uitvalpadden. Die laatste zijn
er in 5 verschillende uitvoeringen van -45° tot en met +45°:
de draadverbinding moet bij het gat in de vork uitkomen.
Controleer dat de drie gaten in de pad vrij van verf en straalgrit
zijn. Druk nu de isolator op zijn plaats, die is
fragiel, dus het is belangrijk dat alle drie voetjes
gelijkmatig worden aangedrukt. Je kunt een bout, moer en ringen
gebruiken, maar voorzichtig beetje bij beetje knijpen met
een tang (zoals met een platte parallelbektang van Knipex) gaat
ook prima.
Kabel door de vork rijgen
Als je een gesloten kabelgoot hebt zonder -te- lastige bochten is
het voldoende om de stijve kabel er doorheen te duwen. al dan niet
met een beetje smering en draaien. Is de kabel niet stijf genoeg
dan blijft die steken en heeft verder duwen geen zin. Maar meestal
is de vork voorzien van een gat aan het begin en een gat aan het
eind met een hoop ruimte er tussen zodat het eindgat niet
makkelijk te vinden is. Mijn oplossing is de 'gestuurde
boring' met een binnenkabel. Dit is simpel en je hebt niet veel
spullen nodig: een stuk binnenkabel, een lampje, een haakje en bij
voorkeur een draaibare montagestandaard zodat je de zwaartekracht
mee kan laten helpen en comfortabel kan werken. Het verloopt als
volgt:
Hoofdbestanddeel is een stuk afgeknipte binnenkabel, lang genoeg
om comfortabel het traject te kunnen overbruggen, maar niet zo
lang dat de overblijvende lengte buiten de vork het
onmogelijk maakt de draad subtiel te kunnen draaien. Buig aan het
gelaste einde (dat rafelt niet) een bocht van ca 15 graden 2-2.5
cm van het eind. Verder heb je nodig een stuk stijve slang dat
normaal gebruikt wordt om de binnenkabel niet tegen de lak te
laten schuren, een haakje of schroevendraaiertje om te pulken, en
een lanp om te kunnen zien wat het kabeleinde doet.
Bij een voorvork werkt van onderen naar boven steken vermoedelijk
het handigst, kijk door het 2e gat tot je het kabeleinde ziet, en
draai en duw aan de kabel om de punt voor en door het gat te
krijgen.
Nu is er een tussenstap, omdat de verlichtingsdraad niet makkelijk
aan de remkabel te bevestigen is om hem door de vork te
trekken. Daarom schuif je de flexibele slang 10-20cm over de
binnenkabel en schuif je (net zoveel duwen onderaan als trekken
bovenaan) het geheel op totdat de slang aan de andere kant weer
uit de vork komt.. De binnenkabel is nu overbodig en trek je uit
de buis. Buis wel hierbij goed op zijn plaats houden ;) Nu kan de
kabel van de contactplaat door/met de flexibele slang op
dezelfde manier door de vork gevoerd worden. (Wil je een Son
coax kabel door het frame trekken dan strip je de kabel tot de
binnengeleider, strip je 10mm isolatie van de binnendraad, vouw je
het koper terug tot weerhaakjes en steek je dat in de slang).
Met de draad door de vork kun je nu de rvs contactplaat in
de isolatieplaat duwen. Zit het gat in de vork ver genoeg
weg dan kun je dat doen met een bout en een paar onderlegschijven,
maar als het erg krap is lukt dat niet rechtstandig maar
moet je de pennetjes een voor een en beetje bij beetje op hun plek
duwen (bv weer met de Knipex tang)
Monteer nu de koplamp, knip de draden op lengte en prepareer de
einden, en sluit ze aan. Soldeer je, vergeet dan niet de
krimpkous eerst om de draden te steken. Zet de bedrading
netjes vast met tie-wraps en duw de extra draadlengte die je
overhoudt in vork- of balhoofdbuis.
Storingen
SL dynamo draait zwaar|?
Een Son dynamo draait vrij als er geen stroomkring gesloten
is. Bij aangesloten verbruikers of kortsluiting gaat de
dynamo aan het werk en is er extra weerstand. Normaal zal
het wiel als je het een slinger geeft rustig uitrollen, en nog een
paar keer heen en weer schommelen als het tot stilstand komt. Doe
je dit met licht aan dan zie je duidelijk dat ‘ de rem’ er
opstaat.
- Bij een gewone
uitvoering kun je eenvoudig de stekkers er af trekken, dan
weet je dat er geen electrische weerstand mag zijn, bij de SL
ligt dat moeilijker.
- Je kan het wiel in
een wielrichter monteren om te testen, maar dan moet je met
plakband oid de contactring isoleren van de wielrichter
- In de fiets moet je
er zeker van zijn dat het licht uit is, er geen andere
verbruikers zijn (USB lader?) en dat de bedrading correct en
zonder kortsluiting is gemonteerd.
- Het wiel moet niet
achterstevoren gemonteerd zijn , niet ondenkbaar bij
velgremmen
- De veertjes van de
snelspanner moeten correct gemonteerd zijn en niet verbogen
zodat ze de contactring raken
Geen licht
- De anodiseerlaag op
aluminium geleid geen stroom. Zorg dus indien nodig voor een
goed contact met een kartelringetje oid