De ideale vakantiefiets (bestaat niet)
(c) 2022 Marten Gerritsen


Je hoeft niet lang te zoeken naar adviezen wat de 'ideale' vakantiefiets zou moeten zijn, maar voor je het weet krijg je het rijtje Pinion/Rohloff/Gates riem,/Schwalbe/schijfremmen, lowriders, Son ed voorgeschoteld.*) Dat kan voor iemand ( en zeker voor de commercieel denkende fietsenmaker) misschien een ideale fiets opleveren,  maar dat is dan wel heel erg eten wat de pot schaft. En als je er een afgerekend hebt moet je wel sterk in je schoenen staan en alternatief vergelijkingsmateriaal hebben om te kunnen erkennen dat de beslissing niet goed geweest is, dus juichverhalen te over. Maar zelf zou ik me door zo'n 'traktor' niet de vakantie laten bederven, mijn keuzes vallen heel anders uit!. Want een fiets is erg persoonlijk, ook nog cultureel bepaald en de ergenis van de een is het ideaal van een ander. Je moet dus voor jezelf op een rijtje hebben wat je van de fiets verwacht en wat voor jou belangrijk is, en dat compromis kan dus volledig anders uitvallen dan de top tien uit de winkel! Ik geef hier wat overwegingen:

vakantie fiets: helemaal fout ;)
Ik doe het weer helemaal 'fout': velgremmen, banden van 400 gram, derailleurs, racebocht, geen dynamo, alleen achtertassen met een plastic zak erin . 12+9 kilo, dus nog gewoon op te tillen (en nog steeds lichter dan een Koga .met toeters en bellen maar nog zonder bagege)

Bekentenis.
Ik ben nog nooit met lowriders en voortassen op vakantie geweest. Ook nooit met Ortliebs trouwens.
Ik ben maar 1 keer met een Son dynamo op vakantie geweest (om na de late boot weer van Harlingen in de regen naar huis te kunnen fietsen)
Ik ben wel eens een week met een Rohloffnaaf op pad geweest, doet wat die moet doen, maar doe mij asjeblief maar derailleurs (mv)
Ik heb wel eens een Gates riem aandrijving gehad, die omgebouwd naar ketting, en geen enkele aanvechting om daar op terug te komen.
Mijn wegfietsen staan allemaal gewoon op lekker simpele onderhoudsarme velgremmen.
Ik fiets niet op Schwalbe Marathons
Mijn eerste vakantiefiets en uitrusting (een PX8, 10? kilo tent en gympen) was bagger, maar gaf me genoeg aanknopingspunten om te verzinnen wat ik wel moest hebben.
Ik heb nu een half dozijn fietsen waarmee ik op vakantie kan en die zijn allemaal anders van karakter, maar geen benadert de ' ideale' fiets uit regel1

PvE
Als je op fietsvakantie wil moet je eerst op een rij zetten hoe die vakantie er uit moet zien. En hoe ver je kunt gaan met het optimaliseren van de fiets en de spullen voor die vakantie. En of je de fiets op de vakantie aanpast of de vakantie laat afhangen van de fiets. Als je daar een idee over hebt gevormd kun je gaan invullen wat het eisenpakket voor de fiets is, waar jij gelukkig van wordt.

Het soort vakantie maakt uit en zie je idealiter terug in de fiets. Die fiets moet het mogelijk maken,  Denk daarbij aan :
Duur van de trip:  de fiets moet lang genoeg meegaan cq aan de praat gehouden kunnen worden, en de mee te slepen bagage neemt ook toe als je langer van huis gaat
Dagafstand: je moet er voldoende comfortabel de dagen op door kunnen brengen, en de fiets moet snel genoeg zijn
Klimaat: sneeuw en ijs is een ander verhaal dan een keer een buitje in zomers zuid Frankrijk, niet alleen voor de fiets maar ook voor de rest van de uitrusting die je mee moet slepen
Wegdek: ga je op redelijk wegdek fietsen of wordt het off-road?
Hoogteverschillen: klimmen en afdalen stellen hun eisen aan verzet en remmen, en totaalgewicht wordt ook kritischer
Fourageer opties: moet je veel eten en water meesjouwen?
Kamperen of logies: nog iets met forse invloed op pakvolume en gewicht
Lokale onderdelen voorziening: hoe laconiek kun je hier mee omgaan? Wat kun je zelf oplossen, wat kun je lokaal oplossen, wat is niet oplosbaar en einde vakantie?
Eigen vaardigheden en rijstijl: de manier waarop je zelf met de fiets omgaat is van grote invloed op of je ergens wel of niet kunt fietsen, en of het wel of niet heel blijft
Budget: je moet het allemaal kunnen betalen, en het is fijn als het niet zo duur wordt dat je s'nachts geen oog meer dicht doet
Ergeren: als je ergens tijd voor hebt onderweg is het om je aan je fiets te ergeren. En omgekeerd, als je je niet aan je fiets ergert is het dus goed.

KISS
Hoe makkelijker je fietst, des te verder en hoger je komt met minder inspanning. Makkelijk fietsen betekent het gewicht en alle rijweerstand binnen de perken te houden, techniek die meewerkt, en een goede zit op de fiets. Alles wat je niet aan je fiets schroeft of meeneemt  weegt niks, kost niks en gaat niet kapot. Je kan het niet kwijtraken en je hoeft het ook niet elke dag in- en uit te pakken. De kunst is dus om de fiets binnen de gestelde eisen zo simpel mogelijk te houden, en alleen mee te nemen wat je echt nodig hebt. Dat gaat alleen lijnrecht in tegenover alle krachten die je voor ieder -non-probleem weer een leuk hebbedingetje willen verkopen. Hier eigenwijs zijn met een flinke portie scepsis helpt, arm zijn helpt (verder kan ik het niet aanraden ;)  )  en ervaring is ook heel erg nuttig.

Keuzeproces
Je hebt een vakantieplan. Op basis daarvan heb je een idee van het terrein en de hoeveel uitrusting (volume en gewicht) die mee moet. Op basis daarvan kun je een ruwe bandenkeus maken. Want ga je 20 liter water door de woestijn duwen dan valt een racefietsbandje af, en een fatbike is niet optimaal voor een verzorgde hotelreis langs een rivier. Met gewicht, trajectkeuze en je fietsconditie krijg je ook een idee over de benodigde versnellingen. Het volume en het bagagegewicht geeft ook de richting aan hoe je het mee kunt nemen, alleen zadeltasje, bikepacking setup, een of twee dragers met zijtassen of een complete aanhanger of bakfiets. Gooi vervolgens de eigen smaak in de mix en je zou een redelijk idee moeten hebben waar je op uit komt. Je kan het natuurlijk ook omdraaien, dit is de fiets en de spullen die ik heb, dan komt er dit type trektocht uit. Wordt de spagaat te groot, dan kun je omkijken naar aanpassingen of een andere (of nog een extra)  fiets.

Stuur
De typische Nederlandse vakantiefiets heeft een recht stuur, maar er zijn legio landen waar de racebocht de eerste keuze is. Nu de gravelbike helemaal in is zie je ook hier een voorzichtige verschuiving. Met een vlak stuur is montage van MTB schakel onderdelen simpel, met een racebocht zit je meer aan race onderdelen vast en is een super lage eerste versnelling wat lastiger bereikbaar. Een racebocht is aerodynamischer en nodigt uit tot langere dagafstanden, met een meer rechtop mtb stuur heb je meer overzicht en controle als het terrein uitdagend is. Verder is het maar net wat je comfortabel vindt en hoe je bent opgevoed.

Goed genoeg
Een ideaal is een verschuivende stip aan de horizon, beter neem je genoegen met nu is het goed genoeg en ga je fietsen.
Schakelen: als je met derailleurs overweg kan is daar niks op tegen. Je hebt meer keuzevrijheid, het scheelt gewicht en geld, en onderhoud is inzichtelijk. Vind je derailleurs maar moeilijk, dan is er niks tegen een goede naafversnelling.
Riem. Werkt om te beginnen alleen met naafversnellingen. Ik hou alles afwegende het liever op een ketting met een modern schoon smeermiddel. Handiger met onderdelen want alles bij een riem slijt ook, maar is minder goed leverbaar. Zeker op vakantie kan dat tegenvallen, DHL kan ook niet opsturen waar de fietsenmaker hier niet aan kan komen. Neemt niet weg dat een boel fietsers er wel gelukkig mee (hebben) zijn.
Remmen: iedere oen krijgt remmen met kabeltjes weer aan de praat. Blijf je bij de gebaande paden dan remmen ze goed genoeg. Magura hydraulische velgremmen: buiten NL en D zijn de problemen niet meer oplosbaar, en Magura is allemaal plestik tegenwoordig en teert wat mij betreft op 'resultaten behaald in het verleden'...
Hydraulische schijfremmen? Als ze het doen fantastisch, als ze het niet meer doen een ramp. Prachtig op de MTB met eendags tripjes, een flink risico op wereldreis. Er zijn ook mechanische schijfremmen, die remmen minder mooi maar de betere zijn goed genoeg.
Verlichting met naafdynamo? Ga je echt in het donker fietsen? Opladen, zou het niet lukken om af en toe een powerbank aan het net te hangen? Doe je meer met de fiets dan alleen een zomerse vakantie dan ligt de balans natuurlijk al anders.
Massieve antilek banden: rij je echt zo vaak lek dat je de stugge band er voor over hebt?
Lowriders: Lowriders en tassen is ook weer gauw 2 kilo extra, plus alles wat je er in stopt. Kan het niet ook zonder?





*) Paar jaar terug was dat nog wat in de handel de SRM bike heette: Son Rohloff Magura (met  'Selbstverstaendlich' Tubus dragers)