Oude techniek 3
(c) Marten Gerritsen 2022

Trapas Fėlix Boehm pedalier super lėger

boehm extra leger
(Rih, 1952)

De mooiste trapas voor crankspieen die je in een fiets tegen kunt komen is mischien wel de Fėlix Boehm extra Lėger uit St Etienne. Je moet alleen wel weten wat je hebt, want de enige text die er op staat is Forme Interieur Deposee.. Je komt plaatjes tegen van een as met gravering, maar hier was niets te zien. Maar de joekel van een borgring (D=49mm)  waar een normale haaksleutel niet op past (de French copied no-one, and no-one copied the French) is een goede indicatie.

boehm cups

Dit zijn de cups, en afgezien van de borgring doen ze nu heel normaal aan, Maar in 1950 was dit vast heel vooruitstrevend

boehm, uiteinde

En dit is waarom de trapas zo mooi is, afgezien van het feit dat dit exemplaar na 70 jaar nog in prachtige conditie verkeert. De trapas is begonnen als een massieve as, en is vervolgens van twee kanten fors hol geboord. Je kan aan de binnenkant nog de overgang zien waar de boor het gat in de andere helft tegen kwam. Reden om het zo te doen is dat de boorspaan steeds moeilijker uit een dieper wordend gat komt dus dit is sneller en nauwkeuriger. Maar met zo'n groot gat (11mm, normaal bij spieloze assen is 7mm) is er niet meer voldoende materiaal over om een spievlak aan te brengen,.. tenzij je nu de as plastisch vervormd en aan beide zijden van een indrukking voorziet. Daar hebben ze dus de modelbescherming op  Dat indrukken zullen ze wel roodheet gedaan hebben, en de as is pas later in het proces weer gehard.  Na het persen  kun je de overmaatse  en nu niet meer ronde as op de juiste diameter draaien , harden en slijpen.

En of het werkt, dat Super Licht? Ik heb het setje op de weegschaal gelegd, en vergeleken met een standaard Campagnolo (spieloos) bracketset, met dikke (rifled) cups.

Boehm
 Campagnolo
as
 120 gram
 145
linker cup
 36
 43
rechter cup
 37
 46
borgring
 17
 11
totaal
 210
 245

Dus inderdaad, die borgring, daar kan nog wel wat vanaf!